Παρασκευή 22 Αυγούστου 2008

Οι Τουρκικοί βομβαρδισμοί στην Τηλλυρία

Γράφει ο Φύτος Σωκράτους

Τον Αύγουστο του 1964 γράφτηκε το έπος της Τηλλυρίας με καταστροφές και νεκρούς ως αποτέλεσμα της αεροπορικής επιδρομής της Τουρκίας στην Κύπρο.

Προηγήθηκε, το Δεκέμβριο του 1963, η Τουρκανταρσία η οποία πέραν των συγκρούσεων είχε ως αποτέλεσμα:

  • Την αυτοαπομόνωση των Τουρκοκυπρίων στα λεγόμενα καντόνια.
  • Την αποχώρηση των Τουρκοκυπρίων απ’ όλα τα επίπεδα της πολιτειακής και κρατικής διαδικασίας.
  • Τη χάραξη της πράσινης γραμμής

Ήταν πλέον σαφές, ότι τρία χρόνια μετά την ανακήρυξη της Κυπριακής Δημοκρατίας σε ανεξάρτητο κράτος, τα τύμπανα της διχοτόμησης του νησιού άρχισαν να κτυπούν σε στρατιωτικό, αλλά και σε διπλωματικό επίπεδο.

Η Κυπριακή κυβέρνηση προχωρεί συστηματικά στην κατοχύρωση του νεοσύστατου κράτους. Εντατικά προωθείται η διεθνοποίηση του Κυπριακού, ενώ μεθοδεύεται η θέσπιση της υποχρεωτικής στράτευσης και η προμήθεια οπλισμού από το εξωτερικό.

Εθνοφρουροί μεταφέρουν για ταφή στο Νεκροταφείο του Στροβόλου τα κόκκαλα του Γεώργιου Α.Χριστοδούλου που σκοτώθηκε στις συγκρούσεις στη Μανσούρα.

Από το βιβλίο του Άριστου Κάτση

«Από την Ανεξαρτησία στην τούρκικη εισβολή»
Την περίοδο αυτή κάνει την εμφάνιση του στο προσκήνιο ο Γρίβας, ο οποίος από τις αρχές του 1964 κινητοποιεί οπαδούς του στην Κύπρο. Στις 25 Ιανουαρίου μάλιστα πραγματοποιείται «Γριβικό Συνέδριο» στην Αθήνα με συμμετοχή 150 ατόμων.

Αμέσως μετά συνεργάτες του Γρίβα στην Κύπρο άρχισαν να οργανώνουν και να εκπαιδεύουν διάφορες ομάδες στο νησί με τη διαβεβαίωση ότι ο «Διγενής» σύντομα θαρχόταν στο νησί.

Στόχος βεβαίως ήταν η δημιουργία παρακρατικής οργάνωσης η οποία θα αντιπολιτευόταν τη νόμιμη κυβέρνηση με προοπτική ανατροπής της.

Τον Ιούνιο του 1964 ο Γρίβας φτάνει στην Κύπρο και για μερικές ημέρες κρυβόταν.

Στις 28 του ίδιου μήνα μίλησε σε συγκέντρωση τασσόμενος εναντίον της διεθνοποίησης του Κυπριακού που επιχειρούσε ο Μακάριος. Η δική του πρόταση ήταν:

· Τη λευτεριά της Κύπρου θα την αποκτήσουμε με τα δικά μας τα χέρια. Μην περιμένετε τίποτε από τους ξένους.

Η επάνοδος του Γρίβα στην Κύπρο δεν ήταν αυτόκλητη, αλλά σχεδιασμένη για να χρησιμοποιηθεί ο στρατηγός ως αντίβαρο στο Μακάριο.

Ο Κώστας Χατζηαργύρης στο βιβλίο του «Στα πλοκάμια μιας λερναίας» γράφει:

· Από το φόβο μιας δήθεν αριστερής απόκλισης του Μακαρίου, και τον παράλληλο φόβο μήπως η πολιτική Μακαρίου παρασύρει την Ελλάδα σε πόλεμο με την Τουρκία και έτσι παραβλάψει τα συμφέροντα του ΝΑΤΟ, οδηγηθήκαμε στο βαρυσήμαντο γεγονός της επανεμφάνισης του κ. Γρίβα στην Κύπρο...

Η Αθήνα και η Ουάσιγκτον συμφωνούσαν στην ανάγκη ν’ αξιοποιηθεί ο Γρίβας σαν αντίβαρο προς το Μακάριο και να μπει κάτω από τον έλεγχο του η νεογέννητη εθνοφρουρά.

Εξάλλου ο Ε.Ν Τζελέπης διατύπωσε την άποψη ότι η επάνοδος του Γρίβα ήταν έργο των Αγγλοαμερικάνων οι οποίοι σκόπευαν να το χρησιμοποιήσουν για προώθηση διχοτομικής λύσης.

Έγραψε το 1965:

  • Ο Αρχιεπίσκοπος είχε γραφτεί στο μαυροπίνακα της ΣΙΑ.. Για μια ακόμα φορά ο Μακάριος θα παραμεριζόταν για ν’ αποκτήσουν ελευθερία κινήσεων εκείνοι που ήθελαν να ρυθμίσουν το Κυπριακό σύμφωνα με τα δικά τους συμφέροντα.

Η επανεμφάνιση του Γρίβα στην Κύπρο συμπίπτει χρονικά με την προώθηση διχοτομικών σχεδίων (Ντην Άτσεσον) και τα σχέδια των αμερικανών για ανατροπή του Γεώργιου Παπανδρέου.

Η στήριξη της πολύμορφης δράσης του Γρίβα ήταν εμφανής με διοχέτευση πακτωλού χρημάτων από την Αθήνα.

ΤΟ ΣΧΕΔΙΟ ΑΤΣΕΣΟΝ

Το καλοκαίρι του 1964 αναλαμβάνει ως ειδικός απεσταλμένος του Προέδρου των ΗΠΑ στο Κυπριακό ο Ντην Άτσεσον.

Κατά τις συνομιλίες στη Γενεύη που άρχισαν στις 5 Ιουλίου με συμμετοχή αντιπροσώπων των ΗΠΑ, του ΟΗΕ, της Βρετανίας, της Ελλάδας και της Τουρκίας, ο Άτσεσον παρουσιάζει το πρώτο του σχέδιο το οποίο απορρίπτει ο Μακάριος και κατ΄ επέκταση η Ελλάδα.

Ο αμερικανός μεσολαβητής τροποποιεί το σχέδιο του, αλλά και πάλι δεν πείθει το Μακάριο.

Η βασική φιλοσοφία του σχεδίου Άτσεσον φαίνεται στην επιστολή του αμερικανού προς τον Έλληνα Πρωθυπουργό Γεώργιο Παπανδρέου.

Τι ζητούσε ο Άτσεσον; Ο Κώστας Χατζηαργύρης γράφει:

  • Πρώτον, την παραχώρηση στην Τουρκία μιας βάσης στρατιωτικής αεροναυτικής που να κάλυπτε το μεγαλύτερο μέρος της χερσονήσου της Καρπασίας.
  • Δεύτερον, την παραχώρηση ευρύτατης αυτονομίας, κάτω από τουρκοκύπριους επάρχους και τουρκοκυπριακή διοίκηση, σε δύο από τις έξι επαρχίες της Κύπρου ή τρείς αν ο αριθμός τους αυξανόταν σε οκτώ.
  • Τρίτον, να ληφθούν μέτρα για μετακίνηση πληθυσμών ώστε στις δύο ή τις τρεις επαρχίες οι Τούρκοι ν’ αποτελούν ένα «αποφασιστικό» ποσοστό του πληθυσμού.

ΟΙ ΒΟΜΒΑΡΔΙΣΜΟΙ

Όπως έχει ήδη αναφερθεί στις 7 Αυγούστου του 1964 η Τουρκική αεροπορία άρχισε να βομβαρδίζει την Κύπρο.

Τέσσερα τουρκικά αεροπλάνα άρχισαν να πολυβολούν στον όρμο του Μεταλλείου της Λίμνης, ενώ πολεμικά αεροσκάφη πέρασαν από τα Κόκκινα, τη Μανσούρα και την Πόλη Χρυσοχούς.

Την επομένη οι τουρκικές βόμβες κτυπούν την περιοχή από το Ξερό μέχρι την Πόλη Χρυσοχούς, με τους Τούρκους να βάλλουν αδιακρίτως και όχι μόνο κατά στρατιωτικών στόχων.

Οι βομβαρδισμοί συνεχίστηκαν μέχρι της 10 Αυγούστου με τη χρήση βομβών ναπάλπ και εκρηκτικών του ενός τόνου.

Αφορμή για τους τουρκικούς βομβαρδισμούς υπήρξαν οι μάχες Μανσούρας – Κοκκίνων.

Οι Τουρκοκύπριοι στις περιοχές δημιούργησαν ισχυρό προγεφύρωμα με προοπτική σύστασης ισχυρού καντονίου το οποίο θα εξυπηρετούσε μελλοντική απόβαση των Τούρκων.

Τον Ιούλιο του 1964 προωθήθηκαν σε φυλάκιο στο ύψωμα «Λωρόβουνο» και απέκοψαν δρόμο που χρησιμοποιούσαν οι κάτοικοι Παχυάμμου.

Ο Μακάριος ζήτησε την παρέμβαση του ΟΗΕ για μετακίνηση του φυλακίου. Οι Τούρκοι αρνήθηκαν και ως εκ τούτου εστάλησαν δυνάμεις της Ε.Φ. με στόχο την αποτροπή νέας τουρκικής επίθεσης.

Στις 7 Αυγούστου άρχισε η επίθεση των δυνάμεων της Ε.Φ. Οι Τ/Κύπριοι και οι Τούρκοι εγκατέλειψαν το Λωρόβουνο και συγκεντρώθηκαν στα Κόκκινα.

Οι Τουρκικοί βομβαρδισμοί είχαν την πλήρη κάλυψη της Βρετανίας και των ΗΠΑ στόχος των οποίων ήταν η επιβολή του σχεδίου Άτσεσον.

Μιλώντας στη Βουλή των Αντιπροσώπων στις 12 Αυγούστου, ο τότε Πρόεδρος του Νομοθετικού Σώματος Γλαύκος Κληρίδης, είπε μεταξύ άλλων:

· ...Ουδείς είναι δυνατόν να πιστεύσει ότι η Τουρκία θα απετόλμα να διενεργήσει στρατιωτικήν επίθεσην δι’ αεροπλάνων του ΝΑΤΟ, εάν δεν είχε τη συγκατάθεση της Βρετανίας και των ΗΠΑ.