Η άγνωστη αερομαχία ελληνικών και αμερικανικών μαχητικών το καλοκαίρι του 1974

Στις 17.10 της 20ής Ιουλίου 1974 καταγράφεται scrαmble ζεύγους F-5Α της 341 ΜΑΗ που είχαν μετασταθμεύσει στο Ηράκλειο (126 Σμηναρχία Αεροπορικής Βάσεως). Στόχος τους ήταν η αναγνώριση/αναχαίτιση αγνώστων ιχνών που είχαν εντοπισθεί ανατολικώς της Σητείας.
Κατά το διάστημα 15.04 και 22.20, οι ελληνικοί σταθμοί ραντάρ θα αποκαλύψουν συνολικώς 14 ίχνη αμερικανικών αεροσκαφών, που πετούσαν σε απόσταση 60 ν.μ. νοτίως και ανατολικώς της Κρήτης, μέχρι την Ρόδο, δίνοντας την εντύπωση δημιουργίας ενός «φράγματος». Περί τις 19.15 η 28 ΤΑΔ Θα αναφέρει ότι από το πρωί είχαν διαπιστωθεί συνεχείς περιπολίες αεροσκαφών του 6ου Στόλου των ΗΠΑ μεταξύ Καστελλορίζου και Σητείας, κάτι που φανέρωνε ότι οι Αμερικανοί επεδίωκαν να παρεμποδίσουν τυχόν ελληνική αεροπορική ενέργεια προς την Κύπρο.
Στην Έκθεση Σεμερτζάκη (σ.σ. για τις αεροπορικές επιχειρήσεις του '74), περιγράφεται και μία αερομαχία που έλαβε χώρα μεταξύ ελληνικών και αμερικανικών αεροσκαφών. Ζεύγος ελληνικών F-5Α που έσπευσε προς αναγνώριση αγνώστου ίχνους, ενεπλάκη σε αερομαχία με ζεύγος αμερικανικών F-4 (προφανώς F-4J).
«Εις απόστασιν 3-4 ν.μ. ο ημέτερος σχηματισμός εγένετο αντιληπτός υπό του στόχου, όστις ήρξατο εκτελών επιθετικούς ελιγμούς. Τούτο εχαρακτηρίσθη υπό του ημετέρου σχηματισμού ως εχθρική ενέργεια και ούτω ενεπλάκη εις αερομαχίαν μετά του στόχου, ενημερώνων συγχρόνως και τον έλεγχον RADAR (Ε/W ΖΗΡΟΥ). Εις την εξέλιξιν της αερομαχίας τα αεροσκάφη διεσπάσθησαν (εις εναντίον ενός). Το ημέτερον Νο2 απενεπλάκη των ελιγμών, επιστρέψαν διά προσγείωσιν. Το ημέτερον ΜΙ, κατά την εμπλοχήν, ευρεθέν εις πλεονεκτικήν θέσιν (όπισθεν του στόχου και εις απόστασιν βολής) εζήτησεν, εκ του ελέγχοντος σταθμού RADAR, την έγκρισιν εκτελέσεως βολής κατά του στόχου, και έλαβεν αρνητικήν απάντησιν. Εν συνεχεία, όμως, αντιληφθέν ότι ο στόχος (F-4) έβαλεν διά του πυροβόλου του, ηττήσατο, εκ νέου, έγκρισιν διά την κατάρριψιν του στόχου. H απάντησις ήτο και πάλιν αρνητική».
Στην περίπτωση αυτή, αξίζει να σχολιασθεί η μη εφαρμογή της από 10.15 διαταγής του Αρχηγού Αεροπορίας, η οποία προέβλεπε απάντηση σε περίπτωση που βληθούν τα ελληνικά αεροσκάφη.
Πέρα από αμερικανικά αεροσκάφη, την ημέρα εκείνη οι 'Ελληνες πιλότοι συναντήθηκαν και με βρετανικά. Σε απόσταση 20 ν.μ. βορείως του Αγίου Νικολάου Κρήτης, ελληνικά αεροσκάφη αναγνώρισαν βρετανικά τα οποία μάλιστα έλαβαν επιθετική θέση. Δεν αναφέρεται εάν διεξήχθη αερομαχία μεταξύ τους. Πάντως από τις 18 του μηνός ήδη, είχε παρατηρηθεί αυξημένη δραστηριότητα βρετανικών αεροσκαφών μεταξύ των περιοχών Κρήτης -Ρόδου - Κύπρου.