ΑΚΡΩΤΗΡΙασμός δικαιωμάτων

Πολίτες με δύο αφέντες οι διαμένοντες στις περιοχές των Βάσεων

του Κορνήλιου Χατζηκώστα

Κουτάκι: Κοντά στα τόσα παράδοξα τα οποία συμβαίνουν με το καθεστώς των βρετανικών βάσεων στην Κύπρο είναι και τούτο: Οι πολίτες της Κυπριακής Δημοκρατίας, οι οποίοι διαμένουν στο έδαφος των βρετανικών βάσεων, έχουν δύο αφέντες! Ενώ είναι πολίτες της Κυπριακής Δημοκρατίας, υπόκεινται και στη νομοθεσία η οποία διέπει τις βρετανικές βάσεις.

Ενώ οι πολίτες της Κυπριακής Δημοκρατίας είναι μέλη της ευρωπαϊκής οικογένειας, αυτοί ειδικά οι πολίτες, οι διαμένοντες στην περιοχή των βρετανικών βάσεων, δεν καλύπτονται πλήρως από το ευρωπαϊκό κεκτημένο. Ενώ οι πολίτες της Κυπριακής Δημοκρατίας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης απολαύουν δικαιωμάτων και προνομίων και είναι ίσοι απέναντι του νόμου, για τους πολίτες που διαμένουν στις βρετανικές βάσεις δεν συμβαίνει το ίδιο. Ενώ η Κύπρος είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το έδαφος των βρετανικών βάσεων έχει εξαιρεθεί και το ευρωπαϊκό κεκτημένο δεν ισχύει εκεί.

Δικαιοσύνη
Οι πολίτες αυτοί της Κυπριακής Δημοκρατίας διέπονται από ένα sui generis νομικό καθεστώς, το οποίο, μάλιστα, σε ορισμένες περιπτώσεις αμφισβητείται, γεγονός που επηρεάζει τα ίδια τα ατομικά τους δικαιώματα. Σε ποια δικαιοσύνη, όμως, θα αποταθούν, αφού η δικαιοδοσία των αφεντάδων, της Κυπριακής Δημοκρατίας και των βρετανικών βάσεων, είναι περιορισμένη; Στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, είναι η απάντηση που έρχεται στο νου του καθενός. Κι όμως… Το Ηνωμένων Βασίλειο αρνείτο μέχρι πρόσφατα, τουλάχιστον, να αποδεχθεί τη δικαιοδοσία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου του Στρασβούργου, με αποτέλεσμα τον βιασμό και τον ακρωτηριασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των πολιτών που διαμένουν στις βρετανικές βάσεις.
Χαρακτηριστική είναι η σχετική παλαιότερη δήλωση του κοινοτάρχη στην εφημερίδα «Σημερινή»: «Είπαμε στη κυβέρνηση ότι θέλουμε να προσφύγουμε, για όλα τα προβλήματα που μας δημιουργούν οι βάσεις στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο. Δεν ξέρουν, μας είπαν, κατά πόσο δικαιούμαστε να το κάνουμε αυτό, αφού είμεθα στην επικράτεια βάσεων. Δηλαδή επαρχία της Βρετανίας…. Αναγκαστήκαμε να καταφύγουμε σε νομικό, πρόσφατα, για να μελετήσει την νομοθεσία, την πτυχή της ένταξης της Κύπρου στην Ε.Ε. και να μας πει αν έχουμε δικαίωμα να πάμε στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, μετά την ένταξη της Κύπρου». Ωστόσο, σύμφωνα με νομικούς κύκλους, οι διαμένοντες στο έδαφος των βρετανικών βάσεων δικαιούνται να προσφύγουν στο ΕΔΑΔ, με βάση το πρόσθετο πρωτόκολλο της έναξης της Κύπρου στην ΕΕ, που αφορά τις βρετανικές βάσεις.

Ευρωπαίοι στα χαρτιά
Για τα όσα παράδοξα συμβαίνουν, οι διαμένοντες στις περιοχές που ελέγχουν οι βρετανικές βάσεις υποστηρίζουν ότι είναι πολίτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης μόνο στα χαρτιά. Ως την κυριότερη κατάφωρη αδικία σε βάρος τους προβάλλουν το γεγονός ότι δεν επιτρέπεται σ’ αυτούς να αξιοποιήσουν τη γη τους. Οι πολίτες αυτοί, με βάση το καθεστώς που διέπει τη λειτουργία των βρετανικών βάσεων, δεν δικαιούνται να πωλήσουν την γη τους εκτός σε κατοίκους οι οποίοι διαμένουν μόνιμα στην περιοχή των βρετανικών βάσεων. Επίσης, δεν δικαιούνται να αξιοποιήσουν την γη τους παρά μόνο για οικιστικούς σκοπούς και με τους πιο πάνω περιορισμούς. Αυτό σημαίνει ότι οι διαμένοντες στις βρετανικές βάσεις δεν μπορούν να αναπτύξουν τουριστικά την περιοχή τους, δεν μπορούν να ανεγείρουν ξενοδοχεία και να κάνουν οτιδήποτε άλλα αναπτυξιακά έργα. Το θέμα απασχόλησε τους κατοίκους των βρετανικών βάσεων και την Κυπριακή Κυβέρνηση πριν από την ένταξη της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση και κατέληξαν σε κάποιες συμφωνίες οι οποίες εξασφαλίζουν μέρος του Ευρωπαϊκού κεκτημένου για τους διαμένοντες στις βρετανικές βάσεις, αλλά όχι όπως οι ίδιοι θα επιθυμούσαν, αφού η γη θα παραμένει κάτω από την «επικυριαρχία» των Bάσεων, όπως αυτή καθορίζεται στη Συνθήκη Eγκαθίδρυσης.

Στη Βουλή
Επίσης συζητήθηκε κατά κόρον στις αρμόδιες επιτροπές της Βουλής, προς τις οποίες οι εκπρόσωποι των κατοίκων των Βάσεων υπέβαλαν υπομνήματα που αξιώνουν την επίλυση των προβλημάτων τους. Ο πρόεδρος της Επιτροπής Εμπορίου της Βουλής και αντιπρόεδρος του Δημοκρατικού Συναγερμού Λευτέρης Χριστοφόρου δήλωσε πρόσφατα σε δημοσιογραφική διάσκεψη για τα προβλήματα των κατοίκων που διαμένουν στο έδαφος που ελέγχουν οι βρετανικές βάσεις: «Επιτέλους, πρέπει όλοι να κατανοήσουν ότι δεν μπορεί να υπάρχουν σε αυτό τον τόπο πολίτες, οι οποίοι χαρακτηρίζονται Ευρωπαίοι όσον αφορά τις υποχρεώσεις τους. Με τον τρόπο αυτό τα δικαιώματα των εν λόγω πολιτών παραμένουν ‘κολοβωμένα’, με την ανοχή της πολιτείας. Η πολιτεία που εδώ και ένα χρόνο περίπου έλαβε τις προτάσεις των Βρετανών πρέπει να λάβει άμεσα αποφάσεις προς το συμφέρον των αδικημένων Κυπρίων πολιτών που κατοικούν στις Βάσεις» και πρόσθεσε πως «δεν πρέπει να πάει χαμένη η προσπάθεια που κατέβαλε η Επιτροπή Εμπορίου της Βουλής».

Οχληρία
Πέραν του περιορισμού των δικαιωμάτων τους, οι διαμένοντες στις βρετανικές βάσεις υφίστανται επίσης και σε μεγάλο βαθμό οχληρία, με κίνδυνο της υγείας τους, από τις κεραίες Plouton που είναι εγκατεστημένες στο Ακρωτήρι, καθώς, επίσης και τον θόρυβο από τα στρατιωτικά αεροπλάνα, τα οποία υπερίπτανται πολύ χαμηλά.
Οι πολίτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης που ταλαιπωρούνται από το θόρυβο, των αεροπλάνων, στο μέλλον, θα μπορούν να κοιμούνται ευκολότερα, ύστερα από τη νίκη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στον αγώνα του, για την επιβολή ευρωπαϊκών ορίων στο θόρυβο. Μια νέα οδηγία για τον περιβαλλοντικό θόρυβο περιέχει δεσμευτικό όρο για την θέσπιση συνακόλουθης νομοθεσίας η οποία θα αντιμετωπίζει τις βασικές πηγές ρύπανσης από θορύβους, συμπεριλαμβανομένων των θορύβων από σιδηροδρόμους, οδική κυκλοφορία, εργοτάξια και αεροπορική κυκλοφορία. Οι προειδοποιήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής προς την Κυπριακή Κυβέρνηση στο θέμα των θορύβων των αεροπλάνων, είναι σαφείς. Η Κύπρος κινδυνεύει να παραπεμφθεί στο Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, εάν εντός δύο μηνών δεν απαγορεύσει την πρόσβαση όλων των αεροσκαφών που προκαλούν υπερβολικό θόρυβο στους αερολιμένες Λάρνακας και Πάφου. Κι όμως, για το στρατιωτικό αεροδρόμιο των βρετανικών βάσεων του οποίου τα πολεμικά αεροπλάνα ξεκουφαίνουν τους κατοίκους, ούτε λέξη από τους εταίρους μας.

Κεραίες
Μελέτη του πανεπιστημίου του Bristol αναγνωρίζει ότι η ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία είναι υπεύθυνη για τα νευρολογικά συμπτώματα που παρουσιάζουν όσοι ζουν κοντά στις κεραίες. Εντούτοις, παραδόξως, το τελικό συμπέρασμα της μελέτης τείνει να μειώσει τη σημασία της κεραίας PLUTO στην κακή υγεία των κατοίκων των χωριών Ασώματου και Ακρωτηρίου. Η αναγνώριση όμως ακόμα και του λεγόμενου ψυχολογικού άγχους που προκαλούν οι κεραίες ως κατ’ εξοχήν αρνητικού παράγοντα για την υγεία των κατοίκων, δεν πρέπει να μείνει απαρατήρητη. Η μελέτη αφήνει ανοικτό το θέμα της σύνδεσης των περιστατικών εμφάνισης καρκίνου στα τρία χωριά, δίνοντας κάποιες ασαφείς εξηγήσεις για το κενό. Η μελέτη του Πανεπιστημίου του Bristol εισηγείται την περαιτέρω παρακολούθηση των επιπτώσεων της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας στην υγεία των κατοίκων. Ωστόσο, έχει ήδη επηρεαστεί η υγεία των κατοίκων Ακρωτηρίου, με σοβαρές ασθένειες που σχετίζονται με την υψηλή ακτινοβολία από τη λειτουργία των κεραιών των βρετανικών Bάσεων, σύμφωνα με τα ευρήματα του πρώτου σταδίου της επιδημιολογικής μελέτης που διεξήχθη για τις πιθανές επιπτώσεις στην υγεία των κατοίκων της περιοχής.