Κονδύλια made in USA στην κατεχόμενη Κύπρο

Η πρώτη σύγκρουση μεταξύ της Λευκωσίας και της Ουάσιγκτον, από την εκλογή του προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας, Δημήτρη Χριστόφια, σημειώθηκε τον περασμένο μήνα, με αφορμή τα εκατομμύρια που ξοδεύει ανεξέλεγκτα η USAID (United States Agency for International Development - Αμερικανική Υπηρεσία για τη Διεθνή Ανάπτυξη) στο νησί, χωρίς να δίνει λογαριασμό στην κυβέρνηση της Κύπρου, όπως είναι υποχρεωμένη από το αμερικανικό Κογκρέσο, που εγκρίνει τα κονδύλια.

Η διαμάχη ξεκίνησε από μία «αθώα», υποτίθεται, πρωτοβουλία των «ανθρώπων» της USAID στην Κύπρο, που εξόργισε τους αρμόδιους κυβερνητικούς παράγοντες, και η οποία αφορούσε την αναστήλωση μίας εκκλησίας στα κατεχόμενα εδάφη της νήσου.

Στη συνέχεια, οι Αμερικανοί προκήρυξαν μία θέση διευθυντή «στην τουρκική Κύπρο», όπως σημείωνε η ανακοίνωσή τους, με αποτέλεσμα «να ξεχειλίσει το ποτήρι», όπως τόνισε στο «Εθνος της Κυριακής» πηγή της κυπριακής κυβέρνησης.
Με εντολή του κ. Χριστόφια, εστάλη αυστηρή επιστολή στον Αμερικανό πρέσβη στη Λευκωσία, Ρόναλντ Σλίκερ, από τον οποίο απαιτούνται άμεσα εξηγήσεις.
Σύμφωνα με πληροφορίες, ο πρέσβης απέστειλε πάραυτα την επιστολή στην Ουάσιγκτον, υπόψη της υπουργού Εξωτερικών, Κοντολίζα Ράις, και της Διεύθυνσης Νότιας Ευρώπης.
Για να προλάβει δυσάρεστες καταστάσεις, όπως αυτές που σημειώθηκαν πριν από το δημοψήφισμα, όταν με υπαιτιότητα της Ουάσιγκτον αφέθηκαν να αιωρούνται κατηγορίες για χρηματισμό εναντίον Κυπρίων πολιτών, υπογραμμίζεται στην επιστολή η ανάγκη υπογραφής Συμφωνίας Συναντίληψης, η οποία θα υποχρεώνει την USAID να ενημερώνει την κυπριακή κυβέρνηση για τον τρόπο διάθεσης εκατομμυρίων δολαρίων, ιδιαίτερα όσον αφορά τους αποδέκτες των χρημάτων.
Η αμερικανική κυβέρνηση αρνήθηκε επανειλημμένα να υπογράψει αυτή τη συμφωνία, όπως είναι υποχρεωμένη και δεσμευμένη από τον νόμο.
Στην επιστολή, αποκαλύπτεται μία τροπολογία, που «πέρασε» από το Κογκρέσο, και διατηρήθηκε μέχρι τώρα μυστική, για την υποχρέωση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ να παραδώσει στη Βουλή και τη Γερουσία τους αποδέκτες αμερικανικών χρημάτων που εστάλησαν κατά καιρούς στην Κύπρο.

Πάνω από 100 εκατ. δολ.
Ο κατάλογος αυτός δεν έχει αποσταλεί ακόμα από το αμερικανικό υπουργείο Εξωτερικών, κατά παράβαση του σχετικού νόμου.
Το Κογκρέσο απαίτησε επίσης να λάβει κατάλογο με τα έργα που έγιναν, ενώ ζητά και εξηγήσεις για τον ρόλο που αυτά έπαιξαν στην επανένωση της Κύπρου. Σύμφωνα με πληροφορίες, ζητείται αναλυτικός λογαριασμός για ποσά που ξεπερνούν τα 100 εκατομμύρια δολάρια.

ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΜΕ... ΥΦΟΣ
Ρίχνει ευθύνες στον ΟΗΕ για τη διάθεση των χρημάτων
Σημειώνεται ότι η USAID απάντησε πρόσφατα σε αιτήματα ερευνητών, που ενδιαφέρθηκαν για τον τρόπο διάθεσης των κονδυλίων της στην Κύπρο, λέγοντας ότι δεν διέθεσε χρήματα στο νησί, ενώ -την ίδια στιγμή- στην ιστοσελίδα της υπερηφανεύεται ότι έγιναν πολλά έργα με αμερικανικά δολάρια.
Η Υπηρεσία θεωρεί υπεύθυνη την UNOPS (Υπηρεσία Προγραμμάτων των Ηνωμένων Εθνών) για τη διάθεση των κονδυλίων, επιρρίπτοντας σ' αυτήν την ευθύνη για τυχόν παρατυπίες. Από το 1997 μέχρι το 2004, η αμερικανική κυβέρνηση έθεσε τον πακτωλό δολαρίων που δαπάνησε για «την επανένωση της Κύπρου», υπό την αιγίδα του ΟΗΕ, καθώς, με τον τρόπο αυτό, καθιστούσε απαγορευτική κάθε ενημέρωση της κυπριακής κυβέρνησης.
Σε απόρρητο έγγραφο της αμερικανικής πρεσβείας στη Λευκωσία, περιγράφεται η απαράδεκτη μεθόδευση, όπως και ο εξαναγκασμός του πρώην βοηθού γενικού γραμματέα του ΟΗΕ, Κιέραν Πρέτεργκαστ, να αποδεχθεί τον διακανονισμό, με τρόπο ώστε να νομιμοποιείται η χορήγηση των κονδυλίων.
Ολόκληρη η επιστολή του κυπριακού ΥΠΕΞ στον πρεσβευτή Ρόναλντ Σλίκερ
Στην επιστολή, ημερομηνίας 12 Ιουνίου 2008, που έστειλε το κυπριακό υπουργείο των Εξωτερικών στον κ. Σλίκερ, αναφέρονται τα εξής:
Θέμα: USΑΙD
Σας γράφω αναφορικά με πληροφορία που λάβαμε σχετικά με δύο προγράμματα που επιχορηγούνται από τη USAID στη Κύπρο. Συγκεκριμένα:
1). Το Τμήμα Αρχαιοτήτων εξέφρασε τη δυσαρέσκειά του σχετικά με τις οικοδομικές εργασίες που γίνονται στην ιστορική Εκκλησία των Αγίων Πέτρου και Παύλου στην Αμμόχωστο και επιχορηγούνται απ το σχέδιο «Save» της USAID.
Ούτε το Τμήμα Αρχαιοτήτων ούτε το υπουργείο Εξωτερικών διαβουλεύθηκαν ή ενημερώθηκαν για τα σχέδια αυτά πριν ξεκινήσουν, δεν έλαβαν καν πληροφόρηση για τις οικοδομικές εργασίες.
Για την ακρίβεια, το Τμήμα Αρχαιοτήτων ενημέρωσε το υπουργείο Εξωτερικών αφού το πληροφορήθηκε από τα επισυναπτόμενα δημοσιεύματα του Τύπου.
2). Η κήρυξη θέσης εργασίας (επισύναψη 2) για τη θέση του διευθυντή της Ακαδημίας Επιμορφωτικής Ανάπτυξης, «που στοχεύει στην υποστήριξη μιας υπεύθυνης οικονομικής ανάπτυξης στην τουρκική Κύπρο».

Απαράδεκτη ορολογία
Πέρα απ την απαράδεκτη ορολογία που χρησιμοποιήθηκε, διερωτάται κανείς αν το συγκεκριμένο αυτό πρόγραμμα είναι στην ίδια γραμμή με τους στόχους της USAID όσον αφορά στην «επανένωση του νησιού» και στην προώθηση ειρήνης και συνεργασίας μεταξύ των δύο κοινοτήτων. Δυστυχώς, η συνάντηση στο υπουργείο Εξωτερικών στη Λευκωσία με τους αντιπροσώπους της USAID, στις 11 Δεκεμβρίου του 2007 δεν απέδωσε ουσιώδεις διαβουλεύσεις με την κυβέρνηση της Κύπρου.
Η κυβέρνηση της Κύπρου αδυνατεί να ενημερώσει την αμερικανική πρεσβεία στη Λευκωσία δεδομένου ότι δεν έχει λάβει καμία σημαντική πληροφορία, ούτε κατά τη διάρκεια της συνάντησης ούτε και έπειτα απ αυτήν. Περιμένουμε κάποιες διευκρινίσεις σχετικά με τα θέματα που συζητήθηκαν τότε, ώστε να αποφύγουμε παρόμοιες καταστάσεις όπου ενημερωνόμαστε για τις δραστηριότητες της USAID στις κατεχόμενες περιοχές μέσω δημοσιευμάτων του Τύπου, όπως στην περίπτωση των οικοδομικών εργασιών στην ιστορική εκκλησία των Αγ. Πέτρου και Παύλου.
Σε εκείνη τη συνάντηση είχαμε επιμείνει να καταλήξουμε σε ένα Μνημόνιο Συναντίληψης με την USAID προκειμένου να προωθήσουμε τον μηχανισμό ώστε οι διαβουλεύσεις μας να είναι πιο ουσιώδεις.
Δυστυχώς, η USAID απέρριψε την ιδέα, λέγοντας ότι ένα τέτοιο Μνημόνιο Συναντίληψης θα προκαλούσε δυσαρέσκεια και θα καθυστερούσε τα προγράμματα. Παρ όλα αυτά, η κυβέρνηση της Κύπρου ελπίζει ακόμα ότι ένα Μνημόνιο Συναντίληψης μπορεί να επιτευχθεί στο άμεσο μέλλον με τη USAID.
Ενα μνημόνιο που θα κάνει δυνατή τη διαφάνεια και τη σωστή διαβούλευση, και την εξασφάλιση ότι τα προγράμματα αυτά όντως «στοχεύουν στην επανασύνδεση του νησιού και είναι σχεδιασμένα ώστε να μειώσουν την ένταση και να προωθήσουν την ειρήνη και τη συνεργασία μεταξύ των δύο κοινοτήτων της Κύπρου».
Είναι σημαντικό να υπογραμμίσουμε την ανάγκη ώστε όλες αυτές οι διαβουλεύσεις να λαμβάνουν χώρα απ το αρχικό στάδιο. Μια τέτοια συζήτηση θα βοηθήσει να αποφύγουμε να συμπέσουμε με προγράμματα που επιχορηγούνται απ την Ευρωπαϊκή Ενωση, την European Economic Area, και από άλλες χώρες ή παγκόσμιους οργανισμούς.
Οι τεχνικές επιτροπές που καθιερώθηκαν μετά τις συμφωνίες της 8ης Ιουλίου 2006 και της 21ης Μαρτίου 2008 μεταξύ των ηγετών των δύο κοινοτήτων, σκοπεύουν να συζητήσουν καθημερινά προβλήματα των ανθρώπων.
Τα προγράμματα της USAID «στοχεύουν στην επανασύνδεση του νησιού και είναι σχεδιασμένα ώστε να μειώσουν την ένταση και να προωθήσουν την ειρήνη και συνεργασία μεταξύ των δύο κοινοτήτων της Κύπρου».

Ανάγκη διαβουλεύσεων
Αρα λοιπόν, δεδομένου και της ευαίσθητης περιόδου στην οποία βρίσκονται οι διαπραγματεύσεις, η ανάγκη για διαβουλεύσεις και διαφάνεια είναι ακόμα πιο σημαντική προκειμένου να εξασφαλίσουμε ότι οι τεχνικές επιτροπές θα συζητήσουν θέματα εν πλήρη γνώση του τι συμβαίνει στο έδαφος.
Τα μελλοντικά προγράμματα της USAID ή αυτά τα οποία εφαρμόζονται αυτή τη στιγμή, μπορεί να επηρεάσουν θέματα τα οποία θα συζητηθούν και θα διαπραγματευτούν στο άμεσο μέλλον.
Για τον λόγο αυτό, οι δραστηριότητες της USAID δεν πρέπει να προκαταλαμβάνουν το αποτέλεσμα καμίας διαπραγμάτευσης του Κυπριακού ζητήματος.
Επιπλέον, τα προγράμματα της USAID δεν πρέπει να δημιουργούν ούτε να στηρίζουν πολιτικά ιδρύματα ή δραστηριότητες της παράνομης και εξαρτημένης τοπικής διοίκησης της Τουρκίας στα κατεχόμενα εδάφη της Κύπρου, τα οποία δεν είναι αναγνωρισμένα από τη διεθνή κοινότητα, συμπεριλαμβανομένων και των ΗΠΑ.
Αναγκαίο το μνημόνιο συναντίληψης με τη USΑΙD
Και η επιστολή καταλήγει: Προκειμένου να αποφύγουμε μελλοντικά προβλήματα όσον αφορά το θέμα αυτό, η Κυβέρνηση επιμένει στην πρότασή της να αποφασιστεί ένα Μνημόνιο Συναντίληψης με την USAID όσον αφορά τη χρήση των αμερικανικών επιχορηγήσεων στην Κύπρο, το συντομότερο δυνατόν.
Για τον σκοπό αυτό θεωρούμε πολύ χρήσιμη και τη γλώσσα που χρησιμοποίησε το Κογκρέσο στην περυσινή έκθεση κατανομής (κονδυλίων), που απαιτούσε από το Στέιτ Ντιπάρτμεντ να αποστείλει στο Κογκρέσο έκθεση για τις δεσμεύσεις και τις δαπάνες όλων των διμερών επιχορηγήσεων που δόθησαν για την Κύπρο, συμπεριλαμβανομένων και αυτών που έλαβαν τις επιχορηγήσεις, τη χρησιμότητα και τον ρόλο τους στην υποστήριξη της επανένωσης του νησιού.
Επιτρέψτε μου να σας διαβεβαιώσω ότι ο μοναδικός μας στόχος είναι να βελτιώσουμε τη συνεργασία και τις διαβουλεύσεις μεταξύ των πλευρών.
Οπως πάντα, είμαι στη διάθεσή σας για επιπρόσθετες διευκρινήσεις ή πληροφορίες, και ελπίζω ότι σύντομα θα συναντηθούμε προκειμένου να συζητήσουμε πιο αναλυτικά αυτά τα θέματα.

ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ: Μ. ΙΓΝΑΤΙΟΥ